عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در این نشست علمی بیان کرد: بررسی حق تعیین سرنوشت و برداشت از نهضت عاشورا در این مساله، از مهمترین مباحث در رابطه با آزادی انسان پس از روشنگری های لازم است.
حجت الاسلام والمسلمین حسین جوان آراسته با بیان علت اصل آزادی انسان گفت: آزادی، زاییده‌ای از حق طبیعی بشر و کرامت ذاتی انسان است، لازمه کرامت، آزادی انسان است.
وی تصریح کرد: کرامت انسان، تعیین کننده حق و حد آزادی است، این کرامت اجازه نمیدهد انسان به دنبال هر گونه آزادی برود با اینکه این کرامت به اصل آزادی احترام می‌گذارد.
وی گفت: انسان در انتخاب آزاد است اما مسئولیت انتخابهای غلط با خود فرد است، آزادی در انتخاب همراه با اصل مسئولیت است.
جوان آراسته بیان کرد: در بند۳ اصل ۱۸ حقوق بشر نیز حق آزادی بیان در صورتی که به افراد دیگر صدمه و خسارت وارد کند، ممنوعیت داشته و حدودی برای آنها تعیین شده است و در حقوق بشری نیز افراد کاملا به حال خود رها نشده اند.
روشنگری لازمه آزادی در حق انتخاب است
وی با اشاره به روشنگریهای امام حسین(ع) در حادثه کربلا، اظهار داشت: امام حسین(ع) قبل از اینکه یاران خود را در انتخاب مسیر آزاد و مختار بگذارد، آگاهی ها و معرفت‌های لازم را با آنان اتمام حجت کرد..
وی یادآور شد: همچنین ان حضرت نسبت به خواص عصر خود در رابطه با بی تفاوتی و عدم آگاهی بخشی به مردم و جامعه انتقادات شدیدی روا داشته که نشان از اهمیت روشنگری در کنار احترام به حق آزادی انسان است.
جوان آراسته گفت: عمده روشنگریهای امام حسین(ع) قبل از حادثه کربلا در قالب فریضه امر به معروف و نهی از منکر انجام پذیرفته است که هدف غایی از آن نیز اصلاح جامعه فاسد و منحط دوران معاویه و یزید بن معاویه بوده است.
وی افزود: برخورد امام حسین(ع) با لشکر حربن یزید ریاحی در روز عاشورا از مصادیق روشنگری است که در آن از فسادهای یزید بن معاویه پرده بر می دارد.
وی یادآور شد: در این برخورد امام حسین(ع) با لشگر حر، حکم سکوت در برابر فساد هم رده و هم مرتبه افراد فاسد دانسته که در روز قیامت هر دو گروه ظالم و افراد بی تفاوت مورد مواخذه قرار می گیرند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: امام سوم شیعیان در امر روشنگری به کلی گویی بسنده نکرده و مصادیق فساد یزید را به صورت موردی و دقیق برای لشکر کوفه بیان نمود.
وی گفت: با وجود روشنگریهای روشن امام حسین(ع) در اثبات فساد حکومت بنی امیه اما آن حضرت یاران خود را در انتخاب مسیر و عقیده آزاد گذاشته و فردی را نسبت ماندن در جنگ روز عاشورا ملزم نمی‌کند.
وی ادامه داد: حتی آن حضرت بیعت خود را از تمام اصحاب برداشته و عملا اصل آزادی سرنوشت سیاسی یاران خود را عملیاتی و نهادینه کرد.
جوان آراسته با اشاره به نمونه ای از آزادی مسئولانه در حادثه کربلا خاطرنشان کرد: تمایل عقیده حر بن یزید ریاحی به سمت لشکر امام حسین(ع) با وجود اصل آزادی حق انتخاب برای ماندن در لشکر ابن زیاد، از مصادیق بارز آزادی مسئولانه است.
آزادی حق انتخاب همراه با مسئولیت پذیری است
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید قم نیز اظهار داشت: مساله آزادی انتخاب در منطق اسلام این است که در انتخابهای انسان، کسی نمی‌تواند اور را مجبور کند اما تمام انتخابهای فرد در روز قیامت مورد بازخواست قرار می‌گیرد و این مساله نافی مسئولیت پذیری نیست.
حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن موحدی ساوجی اضافه کرد: برخی امور باطل و حق مطلق بوده و احدی در بطلان یا حقانیت آنها شک و تردیدی ندارد.
وی ادامه داد: در کنار این برخی از مسائل دیگر نیز وجود دارد که مورد اختلاف کارشناسان بوده و عده ای از آنان این امور را باطل و برخی دیگر نیز آن را حق می‌پندارند.
وی گفت:ا اصل در خلقت این است که هیچ انسانی بر انسان دیگر تسلط ندارد مگر در مواردی که تسلط یک فرد بر فرد دیگر بر مبنای اجازه و تصریح خداوند اثبات شده باشد.
ساوجی اظهار داشت: حق آزادی بیان، حق معیشت و حق داشتن شغل و غیره از جمله حقوق متمایز کننده انسان از سایر مخلوقات به دلیل کرامت ذاتی انسان است.
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید قم اضافه کرد: آزادی و حق انتخاب انسان از مهمترین فصل های متمایز کننده بین انسان و مخلوقات دیگر است که این مساله در انتخاب راه باطل یا راه مستقیم تاثیر گذار است.
وی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم گفت: اگر خداوند متعال اراده می‌کرد می‌توانست تمام مردم را در خیمه‌گاه دین و معرفت جمع کند اما اصل در عالم خلقت مشیت خداوند متعال بر آزادی انسان در انتخاب راه باطل و حق است.
وی با اشاره به اشارات قرآن کریم به مبحث تفکر گفت: توصیه های مستمر و مکرر قرآن کریم در رابطه با مساله تفکر در موضوعات گوناگون خلقت از دیگر راه‌های معرفت و شناخت مسیر حق از باطل است.
ساوجی اضافه کرد: لازمه تاکید بر تفکر ایجاد نحله‌های مختلف فکری است که ممکن است دیدگاه های حق و باطل در قالب آنها ممزوج و ترکیب شود که نشان از آزادی انسان در انتخاب مسیر است.
وی با اشاره به آیه ای از سوره مبارکه بقره گفت: دین داری با اکراه در دین قابل جمع نیست و اصولا در منطق قرآن کریم، انتخاب دین از راه آزادی و معرفت به خداوند متعال می‌گذرد. /ایرنا
ثبت دیدگاه