واکنش رسانه‌های جهان به امضای سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین

سند جامع همکاری‌های ایران و چین، شنبه هفتم فروردین ماه ۱۴۰۰ توسط محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و وانگ یی وزیر خارجه چین امضا شد.

این که سند با عنوان رسمی «برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین» ثبت شده و حوزه‌های سیاسی، امنیتی، دفاعی، فرهنگی، کشاورزی، اقتصادی، علمی، جهانگردی، نفت و انرژی، زیرساخت‌های مخابراتی و فناوری ارتباطات، تجارت، بهداشت و سلامت و … را شامل می‌شود، از همان ابتدا از سوی کارشناسان در سراسر جهان مورد توجه و حتی پیش از امضای آن مورد بحث و گفتگوی بسیار رسانه‌ای قرار گرفته است.

این پیمان که رسماً سطح روابط ایران و چین را در سطح «راهبردی» قرار می‌دهد، در نخستین گام با واکنش مقامات دو طرف مواجه شد.

 

حسن روحانی، رئیس جمهور روابط با چین را برای جمهوری اسلامی ایران راهبردی و مهم خواند و با اشاره به اراده دو کشور برای همکاری‌های بلند مدت، بر توسعه و تعمیق روابط در همه زمینه‌ها اعم از سیاسی، اقتصادی تاکید کرد. وانگ یی، وزیر امور خارجه چین نیز در این دیدار، ضمن انتقاد از سیاست‌های تحریمی غرب، روابط چین و ایران را دائمی و استراتژیک خواند که هرگز تحت تأثیر رویداد‌های روزمره قرار نخواهد گرفت.

 

این واکنش‌های مقامات بلندپایه دو کشور ایران و چین پس از امضای سند همکاری به سرعت در رسانه‌های خارجی بازتاب یافت.

در ایالات متحده، رویترز ابتکار عمل در پوشش این خبر را در دست گرفت و استفاده از دفتر خود در دبی جزو اولین پوشش دهنده‌های خبر این پیمان در آمریکا بود. این ، اما بیشتر توجه خود را معطوف سخنان وانگ یی، وزیر امور خارجه چین کرد و به نقل از او نوشت:

 

«ایران به طور مستقل در مورد روابط خود با سایر کشور‌ها تصمیم می‌گیرد و مانند برخی کشور‌ها نیست که با یک تماس تلفنی موقعیت خود را تغییر دهند». گویا توجه رویترز به این جمله کنایه‌ای وزیر امور خارجه چین، اشاره‌ای به کشور‌های غربی است که در اتخاذ سیاست‌های خارجی، چشم به یکدیگر دارند.

شبکه‌ای بی سی آمریکا نیز ضمن مخابره امضای این سند تصریح کرد که این نخستین پیمان همکاری راهبردی و طولانی مدت ایران با یک ابرقدرت جهانی است که تاکنون به امضا رسیده است.

بخش اقتصادی سایت یاهو نیز با انتشار خبر رویترز درخصوص این پیمان، به نقل از حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور ایران نوشت که «قدرت یک کشور در توان پیوستن به ائتلاف‌های بین المللی است نه در منزوی ماندن».

نشریه کانادایی نشنال پست نیز به تبعیت از رسانه‌های آمریکایی به انعکاس مختصر سخنان وزیر امور خارجه چین در انتقاد از سیاست‌های تحریمی آمریکا و عدم کارآیی آن پرداخت. روی هم رفته رسانه‌های آمریکایی در هنگام امضای این پیمان میان ایران و چین، به علت اختلاف ساعت هنوز (تا ساعت ۴ بعداز ظهر روز شنبه) واکنش‌های تفصیلی نسبت به آن نشان نداده و اغلب سخنان وزیر امور خارجه چین در کنایه به سیاست‌های تحریمی آمریکا را مورد توجه قرار داده اند.

در میان رسانه‌های اروپایی نیز ‌های بریتانیایی پیشگام واکنش به امضای سند ۲۵ ساله همکاری میان ایران و چین بودند. بی بی سی با انتشار این خبر، توجه مخاطبان خود را به نقش علی لاریجانی، مشاور رهبر معظم انقلاب در این سند و همچنین مخالفان این پیمان معطوف می‌کند.

 

بی بی سی در بخشی از این گزارش خود نوشت؛ با وجود آن که وزارت امور خارجه ایران مسئول رسمی هماهنگی درباره این سند معرفی شده بود، اما گفته می‌شود که علی لاریجانی، مشاور آیت‌الله خامنه‌ای و رئیس پیشین، مجلس نقش اصلی را در مذاکرات مربوط به این سند ایفا کرده است.

دویچه وله آلمان نیز با رویکردی مشابه، به بررسی نظرات مخالفان و موافقان این سند در ایران پرداخت و نوشت؛ هنوز مشخص نیست که جزئیات توافق‌نامه همکاری جامع ۲۵ ساله میان چین و ایران، شامل چه مواردی می‌شود.

شبکه فرانس ۲۴ نیز با همین رویکرد نیمی از گزارش خود را به انتقادات محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور پیشین ایران از این سند اختصاص داد. روی هم رفته رسانه‌های خبری کشور‌های بزرگ اروپایی تلاش کردند تا با بازتاب حواشی پیشین مربوط به این سند، چنین القا کنند که شبهات زیادی درمورد این پیمان وجود دارد و بدین شکل از اهمیت آن بکاهند.

رسانه‌های صهیونیستی نیز با دیدی متفاوت به موضوع امضای سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین واکنش نشان دادند.

 

جوروزالم پست با انتشار خبر امضای پیمان راهبردی و طولانی مدت ایران و چین در تهران نوشت؛ «این پیمان درحالی به امضا رسید که ایران به دنبال کاهش تعهدات خود در برجام قصد دارد فشار بیشتری به طرف‌های اروپایی و آمریکا وارد کند». این نشریه افزود که امضای این سند به نوعی توان ایران در افزایش این فشار را بالا می‌برد.

اسرائیل تایمز نیز با اشاره به امضای این پیمان نوشت که چین همواره یکی از شرکای راهبردی ایران در زمان تحریم‌های بین المللی بوده است و از زمان اعمال تحریم‌های نفتی سال ۲۰۱۸، همواره مشتری اول نفت ایران بوده است. این افزود که امضای این سند به ایران این امکان را می‌دهد که در مذاکرات هسته‌ای قدرت چانه زنی بیشتری داشته باشد.

نشریه هاآرتص نیز با پوشش این خبر نوشت که این پیمانی میان «دو کشوری است که هر دو تحت تحریم‌های آمریکا» قرار دارند. در واقع رسانه‌های صهیونیستی به نوعی تلاش دارند که این اقدام چین و ایران را تخلف از قوانین بین المللی قلمداد کنند که براساس آن ایران و چین، قوانینی که باعث تحریم ایران شده و همه از آن تبعیت می‌کنند را زیر پا گذاشته اند.

رسانه‌های عربی، اما در خصوص امضای سند راهبردی و ۲۵ ساله میان ایران و چین، رویکرد‌های یکسانی را منعکس نکردند. العربیه با انتشار خبر توافق ایران و چین در تهران، علی رغم اینکه تأکید می‌کند جزئیات دقیقی از مفاد این سند منتشر نشده است، به نقل از نشریه پترولیوم اکونومیست، به ارائه جزئیاتی پرداخت که به تأیید مقامات رسمی نرسیده است.

 

العربیه مدعی شد که قرار است «چین ۲۸۰ میلیارد دلار در صنعت نفت و گاز و ۱۲۰ میلیارد دلار در صنعت حمل و نقل ایران سرمایه گذاری خواهد کرد». العربیه پا را از این فراتر گذاشته و مدعی شد که بر اساس این سند ایران اجازه خواهد که ۵ هزار نیروی امنیتی چین در خاک ایران حضور داشته باشند.

با این حال برخی رسانه‌های دیگر عربی همچون الجزیره و الشرق الاوسط با استناد به رسانه‌های ایرانی، امضای این سند ۲۵ ساله میان ایران و چین را در راستای برنامه راهبردی چین موسوم به «یک کمربند، یک راه» دانسته اند که از سال ۲۰۱۳ و برای ارتقای مناسبات تجاری و فرهنگی میان آسیا و اروپا طرح ریزی شده است.

در این میان رسانه‌های منطقه‌ای دیگر همچون رسانه‌های ترکیه و هند نیز به امضای سند ۲۵ ساله همکاری راهبردی میان ایران و چین در تهران واکنش نشان داده و بخشی از خبر‌های خود را بدان اختصاص دادند.

روزنامه‌های دیلی صباح چاپ ترکیه و هندوستان تایمز، در وبسایت‌های خود با اشاره به امضای این قرارداد به سخنان مقامات دو کشور از جمله وانگ یی، وزیر امورخارجه چین و حسن روحانی، رئیس جمهور ایران پرداختند و آن را سندی مهم در زمینه توسعه روابط اقتصادی و سیاسی میان دو کشور ارزیابی کردند.