ما فقیریم. مردم این منطقه خیلی ضعیف هستند. باور کنید با رنگ کردن در و دیوار نمیشود فقر را پنهان کرد. اصلاً کسی از ما سؤال نکرد. شبانه دیوارهای محله را رنگ کردند. صبح بلند شدیم دیدیم دیوارها را رنگ آمیزی کردهاند، عین دیوار مهد کودکها. وقتی امنیت نیست رنگ آمیزی در و دیوار چه فایدهای دارد؟»
آن یکی میگوید: «دیوارها قشنگ شده دست کم صبح که میآییم بیرون مجبور نیستیم دیوارهای سوخته و کثیف ببینیم. کار بدی نیست، اما کاش آشغالها را هم مرتب جمع میکردند.» اینها حرفهای اهالی محله هرندی در منطقه ۱۲ تهران است. همان محلهای که مشکل اصلیاش اعتیاد و فروش بیمحابای مواد مخدر است.
مرد مقابل خانهاش ایستاده. دیوارهای خانهاش یکدست زرد رنگ شده: «این کارها هیچ تأثیری برای محلهمان نداشته در واقع تزئینات هیچ تأثیری برای این محله ندارد. باید کار درست کنند، اقتصاد را درست کنند، عوض این همه هزینه؛ هیچ فرقی نمیکند، دیوارها چه رنگی باشد.
– اصلاً فضای محله با این کار بهتر نشده؟
– نه اگر درخت بکارند بهتر است. پارکها را درست کنند امنیت اینجا را درست کنند روی همه اثر میگذارد، اما هر چه رنگ کنند چیزی جز پریشانی به وجود نمیآورد.
– مهمترین مشکل محلهتان چیست؟
– معتادها اذیت میکنند. زورگیری زیاد است. پارکها امنیت ندارد. بچههای این محله زود خراب میشوند. اینجا منطقه ضعیفی است همه به سمت سیگار و مواد میروند.
یاد محلهای در بومهن در اطراف تهران میافتم که همین طور در و دیوارهایش را رنگ کردند. دیوارهای رنگی سمت راست یکی از گذرگاههای اصلی بومهن قرار دارد. دیوارها یکی در میان نارنجی، قرمز و زرد شدهاند. میگفتند شهرداری برای زیباسازی محیط آنجا این طرح را داده.
مسئولان شهری فکر کردهاند با رنگ آمیزی دیوارها حس و حال بهتری به فضای شهری میدهند؛ هر چند همه اهالی این محلات هم این طور فکر نمیکنند. خیابان جام جم زاهدان را به یاد میآورم؛ همان جا که در میدانگاهیاش یک گلدان گل سفالی قرار داشت.
در تهران اجرای طرح لکههای رنگی از زمستان سال گذشته با رنگآمیزی جدارههای بدون نما در انبار گندم، خیابان افتخاریان، عرب دفتر و کوچههای شمال شرق و شمال غرب محله شوش تهران شروع شد. بچههای محله، اما این رنگ آمیزیها را دوست دارند انگار دنیای کودکانهشان با این رنگها حس و حال بهتری هم گرفته.
در گوشهای از محله هرندی که دیوارش را آبی کردهاند، وسایل ورزشی گذاشتهاند. دخترک روی یکی از دوچرخهها نشسته و با جدیت پا میزند.
– دیوارهای اینجا را دوست داری؟
– بله
-دیوارهای خانه شما را هم رنگ کردهاند؟
– آره، اما برای ما سفید است. من سفید دوست ندارم.
– دوست داشتی چه رنگی باشد؟
– فیروزهای.
– فیروزهای رنگ مورد علاقهات است؟
– آره فیروزهای را از همه رنگها بیشتر دوست دارم.
– از وقتی دیوارها رنگی شده محلهتان را بیشتر دوست داری؟
– آره از همان موقع هر روز ورزش میکنم.
– چه ساعتهایی ورزش میکنی؟
– وقتی از خواب بیدار میشوم. ورزش میکنم تا لاغر شوم.
کلاس چهارم ابتدایی است. روزی یک ساعت ورزش میکند؛ صبح وظهر. شش خواهر و برادرند. شش ماهی هست از افغانستان به اینجا آمدهاند.
مرد تیشرت زرد پوشیده و ماسک سیاه رنگ بر صورت زده: «محله از نظر زیبایی و نظافت خوب شده، اما از نظر اعتیاد فرقی نکرده. هنوز مواد فروش خیلی زیاد است. خیلی از دیوارها سوخته بودند به خاطر مصرف مواد و برای همین رنگ کردند. کوچههای دیگر هم هست که رنگ کردهاند کوچه یخچال و کوچه قالی شویان. به هوای تبلیغات و زیبایی آمدند رنگ کردند.»
– مهمترین مشکل محله هرندی چیست؟
– مواد مخدر. اینجا مهاجر خیلی زیاد است. خانههای اجارهای زیاد است و هر کس از هر جا بیاید میتواند یک خانه اجاره کند. خیلیها که خلافکارند اینجا یک اتاق میگیرند و زندگی میکنند. اما بافت قدیمیاش را هم دست کم نگیرید.
همان طور که مرد حرف میزند یکی از جوانهای محل سر میرسد: «خانم تو رو به خدا برو به اینها که اینجا را مثل مهد کودک کردهاند بگو ما هم آبرو داریم. مردم این منطقه فقیرند، اما عزت دارند. یک کلام از ما سؤال نکردند فقط برداشتند همه جا را رنگی رنگی کردند. تو رو به خدا بگو کدام یک از مشکلاتمان حل شده؟
دو دختربچه از راه میرسند. ماسک زرد زدهاند.
– دیوارها را دوست دارید؟
– آره خیلی قشنگ شده. دیوار خانه ما قهوهای شده، اما من دوست داشتم قرمز باشد.
دختر دیگر با ذوق خانهشان را نشانم میدهد: «برای ما کرم لیمویی شده الان خیلی دوستش دارم کاش یکی هم دیوارهای خانهمان را رنگ میکرد همهاش سیاه و زشت است.» هر دو اهل مزار شریف هستند و میگویند چهار سالی است ساکن محله شدهاند.
مرد دیگری که روی موتور نشسته میگوید: «خانم رنگ کردن اینجا فقط بچهها را خوشحال کرده کسی خبر از دل ما ندارد. محله پر از آشغال است. نظافت ضعیف است. اصلاً شهرداری در این باره خوب عمل نمیکند. سه روز باید زنگ بزنی اصرار کنی آشغالها را ببرند. میگویند لکهگیری کردهایم. بیایند لکههای واقعی محل را از بین ببرند. به همه بگو فقر و بدبختی با رنگ پاک نمیشود.»
مردی که از یکی از محلات دیگر به اینجا آمده میگوید دلیل این همه عصانیت اهل محله را میفهمد. میگوید رنگ آمیزی محله کار بدی نیست، اما کاش کسی واقعاً به درد دلهای این مردم گوش بدهد.»
ثبت دیدگاه