شی ژنگلی، ویروس شناس مطرح چینی در یک مصاحبه مدعی شد که حدس و گمانها در مورد نشت ویروس از آزمایشگاه ووهان، بیاساس است، اما رفتارهای مشکوک چین، اعتبار ادعای ژنگلی را زیر سوال میبرد.
به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، از نظر سیاستمداران و گروهی از دانشمندان، ژنگلی کلید این نکته مهم است که آیا این ویروس همهگیر از یک آزمایشگاه چینی فرار کرده است یا نه؟
در مقابل شی ژنگلی از نظر دولت کمونیستی چین و مردم کشورش قهرمان مهار اپیدمی در این کشور است و او قربانی تئوریهای توطئه مخرب غربیها شده است. با این حال این دانشمند چینی بار دیگر در مرکز تقابل روایتها از نشت ویروس در ووهان قرار گرفته است؛ جایی که این ویروس برای اولینبار از آنجا شروع به رشد کرد تا به یک پاندمی تبدیل شود.
این ایده که ویروس احتمالا از آزمایشگاه خارج شده باشد، مدتها به دلیل تقابل دانشمندان با دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، غیرقابل تصور انگاشته میشد. اما با بررسی دقیق بایدن و دولتش که صداقت بیشتری به خرج دادهاند، این نظریه دوباره بر سر زبانها افتاده است.
برخی دانشمندان میگویند دکتر شی آزمایشهای پرخطری را با ویروس کرونا در آزمایشگاههایی انجام داد که از ایمنی کافی برخوردار نبودند. برخی دیگر خواستار شفافیت و ارائه اطلاعات دقیق از سوی چین هستند و گفتهاند به دنبال مدارکی هستند که نشان میدهد علائم اولیه بیماری کووید-۱۹ برای نخستینبار در بین برخی از کارکنان آزمایشگاه ووهان دیده شده است.
دکتر شی این اتهامات را رده کرده و از آزمایشهای خود و آزمایشگاهش به شدت دفاع میکند. در این زمینه البته دکتر شی گفته است که خط مشی او اینگونه است که با خبرنگاران بهطور مستقیم صحبت نمیکند، اما وی در حد چند کلمهای در این مورد توضیح میدهد.
در یک مصاحبه نادر از طریق ایمیل، او این اتهامات را بیاساس دانست و گفت: شواهدی وجود ندارد که همکاران وی پیش از بروز همهگیری دچار علائم این ویروس شده باشند. با این حال یک سوال که در مرکز توجه قرار گرفته، از او پرسیده میشود: آیا قبل از شیوع همهگیری، آزمایشگاه دکتر شی منبع خاصی از این ویروس جدید را داشته است که پاسخ وی به این سوال منفی است.
این در حالی است که امتناع چین از تحقیقات مستقل و عدم اشتراک دادهها از سوی دکتر شی، باورپذیر کردن ادعاهای وی را دشوار کرده است. این دو مولفه، هم اینک سوءظنهای آزاردهندهای را در مورد آزمایشگاه این شهر برانگیخته؛ موسسهای که به خاطر کار روی خفاشها شهرت پیدا کرده است.
اگرچه برخی طرفدار ریشههای طبیعی این پاندمی هستند، اما آنها نیز به نقش مرکز ویروسشناسی ووهان اشاره میکنند و میگویند که حیوانات خطرناکی در این آزمایشگاه نگهداری میشوند که برای انسانها میتواند بسیار خطرناک باشد. دولت چین هم تاکنون رفتاری با وی نداشته است که نشان دهد او مورد سوءظن بوده است.
برخی از دانشمندان سناریوی نشت آزمایشگاهی را در تلاش برای «افزایش عملکرد» این ویروس بیان میکنند و مدعیاند دانشمندان قصد داشتهاند تا خطرات و رفتار آن را در حالت قدرتمند بررسی کنند. بسیاری از دانشمندان خواستار شناسایی منشأ این ویروس جدا از سیاستزدگیها و مرزهای جغرافیایی هستند.
دیوید رلمن، میکروبیولوژیست از دانشگاه استنفورد و یکی از نویسندگان نامه اخیر در ژورنالساینس که به امضای ۱۸ دانشمند رسیده است، میگوید: «ما به دنبال مقصر یا اینکه از آزمایشگاه نشت کرده باشد نیستیم ما فقط از آزمایشگاهها، آژانسهای سلامت و بهداشت میخواهیم تا سوابق اطلاعاتیشان را در اختیار عموم قرار دهند.»
شفافیت مهم است
چین تاکنون تلاش کرده است تا روی تحقیقات منشأ ویروس کرونا تاثیر بگذارد و ادعاهای ثابت نشده خود را هم تبلیغ میکند. پکن در این راستا موافقت کرد تا تیمی از کارشناسان سازمان بهداشت جهانی از چین بازدید کنند، اما دسترسی آنها را به برخی نقاط محدود کرد.
برای همین ماه گذشته، بایدن، رئیسجمهور ایالاتمتحده به آژانسهای اطلاعاتی این کشور دستور داد تا در این خصوص تحقیق کنند.
دانشمندان هم «میهن» دارند
با توجه به رویکرد متمرکز چین، این موسسه زیرنظر حزب کمونیست کار میکند و در خدمت اهداف این حزب قرار دارد. شی جین پینگ، رئیسجمهور چین میگوید: «دانش مرز ندارد، اما دانشمندان یک سرزمین مادری دارند.» با این حال طبق گزارشهای منتشرشده، شی خود عضو حزب نیست و این یک امر غیرمعمول به حساب میآید.
آزمایشهای پرخطر «شی»
تایواننیوز برای نخستین بار فیلمی از این آزمایشگاه به نقل از تلویزیون دولتی چین منتشر کرد. تصویر تلویزیون دولتی چین نشان میدهد که این محققان در موسسه ویروسشناسی ووهان بدون ماسک، دستکش و سایر وسایل حفاظتی اقدام به برداشتن خفاشها و جمعآوری فضولات آنها میکنند.
این ویدئو که نخستین بار ۲۹ دسامبر ۲۰۱۷ در چین منتشر شد، نشان میدهد که بخشی از بدن یک فرد که گازگرفتگی خفاش روی آن کاملا مشخص است، چطور به طرز بدی ورم کرده است. دانشمندان تایید کردهاند که در جریان این آزمایشها خون خفاشها رویشان پاشیده است.
وی پیش از آنکه این لابراتوار بابت پاندمی کرونا در مرکز توجه جهانی قرار گیرد، بارها گفته بود: احتمال آلوده شدن مستقیم انسان بسیار ناچیز است.
اما اکنون دوباره باعث بروز نگرانی شده است؛ چراکه رهبران جهان به طور فزایندهای نگران رابطه احتمالی این لابراتوار با بیماری همهگیر کووید-۱۹ هستند، به طوری که جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا به سازمانهای اطلاعاتی ایالاتمتحده دستور داد تحقیقاتی را در این زمینه طی ۹۰ روز به نتیجه برسانند.
ثبت دیدگاه